محوطه سازی، هنر و علم است که در آن با استفاده از اصول طراحی معماری و صنعت ساخت و ساز، فضاهای خارجی یک ساختمان یا منطقه را زیبا، عملکردی و قابل استفاده تر می‌کنند. این عمل شامل طراحی و ساخت فضاهای سبز، دمای مناسب، راهروها، نورپردازی، آبنماها و سرسراها می‌شود. هدف از محوطه سازی، باعث شده است که افراد احساس راحتی و استراحت در این فضاها را بکنند.
محوطه سازی به عنوان یک قسمت بسیار مهم از هر طراحی معماری، می‌تواند عوامل موثری بر برقراری تعامل فضای بیرونی با فضای داخلی ساختمان به حساب آید. طراحی محوطه در نظام طراحی معماری پاسخگوی مفهوم و فرهنگ سازندگان و کاربران ساختمان می‌شود و به راحتی می‌توان ادراک بصری و روح و روان ما را متاثر کند. طراحی مناسب محل محوطه سازی، سبب تحقق هماهنگی فضای خارجی کاربران با فضای داخل و فضاهای میانی و از این رو تأثیری عمده بر استفاده و تاب آوری کاربران دارد.
غذا و آب جان خانه است. بنابراین، در طراحی محوطه سازی، می‌توان از آبنماها، حوضچه‌ها و دریاچه‌ها برای غذا دادن به طبیعت و دریافت آب برای آسمان شناسی و کاهش دمای شهری استفاده کرد. به علاوه، نحوه قرارگیری این عناصر همچنین می‌تواند در طراحی رمزهای طبیعت و زیبایی فضا تأثیرگذار باشد. آبنماها و حوضچه‌ها می‌توانند آرامش را به فضا اضافه کنند و پاسخ جذابی برای چشمان ما باشند. فضاهای سبز مانند چمن ها و درختان نقش مهمی در کاهش هوا زدایی و صداهای مزاحم شهری ایفا می‌کنند. درختان همچنین محیطی دلپذیر برای استراحت روحی و جسمی فراهم می‌کنند.
در طراحی محوطه سازی معماری، نورپردازی یک تکنیک بسیار مهم است که می‌تواند روحانیت و فضا را تغییر دهد. نورپردازی می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای در چیدمان و نمایش معماری ایفا کند. از روش‌های نورپردازی می‌توان به نورپردازی خطی در کنار دیوارها، استفاده از نورپردازی متمرکز بر برج‌ها و نمای ساختمان، نورپردازی اسلامی برای زیباسازی نما و نورپردازی فضاهای داخلی و خارجی اشاره کرد. این تکنیک‌ها باعث جذابیت بصری و ایجاد اتمسفر منحصر به فرد در محوطه می‌شوند و بر تجربه کاربر از فضا تأثیر می‌گذارند.
یكی از مهمترین وظایف محوطه سازی، ایجاد راحتی و آسایش برای کاربران است. راهروها و مسیرها باید برنامه‌ریزی شده و طراحی‌شان شایسته باشد. طراحان می‌بایست به صورت کامل تمامی نیازهای کاربران را در نظر بگیرند و راهروها را بر اساس این نیازها طراحی کنند. در طراحی راهروها معمولاً از ظرفیت پله‌ها، ترازهای همگن و تهیه فضاهای آسوده برای استراحت استفاده می‌شود.
در نهایت، محوطه سازی مهمترین عامل برای ایجاد هماهنگی مابین فضای داخلی و خارجی است. با استفاده از طراحی مناسب محوطه، کاربران می‌توانند احساس بهتری در فضای داخل ساختمان داشته باشند. محوطه سازی همچنین قابلیت خلاقیت را در طراحان معماری تقویت می‌کند و می‌تواند فرصتی را برای نشان دادن توانایی هنری، ایجاد زیبایی و خلاقیت در طراحی فراهم کند.
در نتیجه، محوطه سازی با تأثیر مثبت خود بر تجربه کاربران و با ایجاد فضاهای زیبا، عملکردی و عالی، یکی از عوامل کلیدی در پیشرفت و توسعه شهرها و ساختمان‌ها است. با توجه به تغییرات اقلیمی و شهرنشینی روزافزون، اهمیت محوطه سازی به عنوان یک عنصر کلیدی در طراحی معماری همچنان رو به افزایش است. امیدواریم که با بهره‌برداری از اصول محوطه سازی بهترین فضاهای زندگی را بسازیم و شهرها را به مکان‌هایی زیبا و عالی تبدیل کنیم.
